معرفی رشته داروسازی، بازار کار و درآمد

رشته داروسازی یکی از شاخه‌های مهم علوم پزشکی است که به مطالعه داروها، نحوه عملکرد آنها در بدن، و ارائه خدمات دارویی به بیماران می‌پردازد. این رشته با سلامت انسان و نجات جان افراد در ارتباط مستقیم بوده و از جایگاه ویژه‌ای در نظام سلامت هر کشور برخوردار است.

دوره تحصیلی داروسازی در ایران 6 سال طول می‌کشد که شامل دروس تئوری و عملی در زمینه‌های مختلف شیمی، زیست‌شناسی، آناتومی، فیزیولوژی، فارماکولوژی، فارماسیوتیکس، و داروشناسی بالینی می‌شود. پس از اتمام دوره تحصیلی، دانشجویان موظف به گذراندن دو سال طرح اجباری در داروخانه‌ها یا مراکز درمانی هستند.

دبیرستان روشنگران با سابقه‌ی درخشان در زمینه آموزش، هرساله شاهد درخشش دانش‌آموزان خود در کنکور سراسری، خصوصاً در رشته‌ی پرطرفدار داروسازی، بوده است.

جایگاه و اهمیت رشته داروسازی

داروسازی، علمی که در تقاطع دانش پزشکی و شیمی قرار می‌گیرد، نقشی حیاتی در حفظ سلامت جامعه ایفا می‌کند. این رشته با درک عمیق از عملکرد بدن انسان و برهمکنش‌های مولکولی، به کشف و توسعه درمان‌های نوین برای بیماری‌ها می‌پردازد.

با وجود اهمیت انکارناپذیر این علم، جایگاه شغلی داروسازان در ذهن بسیاری از افراد، محدود به ارائه دارو در داروخانه‌ها خلاصه می‌شود. در حالی که این تصور ناقص، تنها گوشه‌ای از وظایف و تخصص‌های گسترده این حرفه را نشان می‌دهد.

در این مقاله، به پهنه‌ی وسیع فرصت‌های شغلی و زمینه‌های تخصصی این رشته می‌پردازیم.

برای مشاهده رتبه های زیر 1000 روشنگران بر روی لینک کلیک کنید.

هدف از گرایش رشته داروسازی

رشته داروسازی فراتر از ارائه دارو به بیماران، نقشی محوری در برنامه‌ریزی برای حل مسائل مرتبط با دارو و سلامت در سطح ملی ایفا می‌کند. این نقش‌های کلیدی شامل:

1. اطلاع‌رسانی در مورد داروها:

• ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز به بیماران و عموم مردم در مورد نحوه مصرف صحیح داروها، عوارض جانبی احتمالی و تداخلات دارویی.
• ارتقای آگاهی جامعه در زمینه مصرف منطقی دارو و جلوگیری از سوء مصرف آن‌ها.

2. شناخت کامل خصوصیات داروها:

• بررسی و تحلیل ویژگی‌های شیمیایی، دارویی و درمانی داروها.
• ارائه مشاوره تخصصی به پزشکان و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در مورد انتخاب و تجویز مناسب داروها.

3. راهنمایی بیماران و مشاوره پزشکان:

• ارائه راهنمایی‌های لازم به بیماران در مورد نحوه مصرف صحیح داروها، زمان مصرف، شرایط نگهداری و …
• ارائه مشاوره تخصصی به پزشکان در مورد انتخاب و تجویز مناسب داروها با توجه به شرایط بیمار و سابقه پزشکی او.

4. کاهش وابستگی به واردات دارو:

• تربیت متخصصان ماهر در زمینه تولید دارو
• انجام تحقیقات جهت توسعه داروهای جدید و جایگزینی آن‌ها با داروهای وارداتی.
• کاهش وابستگی کشور به واردات دارو و صرفه‌جویی در هزینه‌های درمانی.

5. صادرات دارو و ارتقای جایگاه علمی کشور:

• فراهم کردن زمینه صادرات دارو به سایر کشورها و ارزآوری برای کشور.
• ارتقای جایگاه علمی کشور در عرصه بین‌المللی و تبادل دانش و تجربه با سایر کشورهای پیشرفته در زمینه داروسازی.

6. تحقیقات علمی و آموزشی در علوم دارویی:

• انجام پژوهش‌های علمی در زمینه‌های مختلف داروسازی، از جمله کشف داروهای جدید، بررسی اثربخشی و ایمنی داروها، و توسعه روش‌های نوین تولید دارو.
• تربیت نسل‌های جدید متخصصان داروسازی و ارتقای سطح دانش و مهارت آن‌ها.

7. توانمندسازی در زمینه‌های مختلف:

• آموزش و توانمندسازی افراد در زمینه‌های مختلف مرتبط با دارو، از جمله تولید لوازم بهداشتی و آرایشی، اداره داروخانه‌ها، کنترل کیفیت داروها و …
• ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و متنوع در حوزه سلامت.

در مجموع، رشته داروسازی با نقش‌های متعدد و کلیدی خود، سهم بسزایی در ارتقای سلامت جامعه، خودکفایی در زمینه دارو، و پیشرفت علمی کشور ایفا می‌کند.

برای مشاهده نتایج المپیاد و مسابقات علمی روشنگران بر روی لینک کلیک کنید.

رشته داروسازی برای چه کسانی مناسب است؟

رشته داروسازی، یک رشته چالش‌برانگیز و پرمسئولیت است که به دانش، مهارت و تعهد بالایی نیاز دارد. اگر به دنبال انتخاب این رشته هستید، باید بررسی کنید که آیا ویژگی‌های لازم برای موفقیت در آن را دارید یا خیر.

در اینجا چند ویژگی کلیدی که افراد مناسب برای رشته داروسازی باید داشته باشند، آورده شده است:

1. دروس پایه مانند شیمی، بیولوژی، و فیزیک نقش اساسی در رشته داروسازی دارند. اگر به این دروس علاقه دارید و از یادگیری مفاهیم علمی پیچیده لذت می‌برید، در این رشته موفق خواهید بود.
2. حفظ حجم زیادی از اطلاعات، از جمله نام داروها، عملکرد آنها، عوارض جانبی و تداخلات دارویی، برای یک داروساز ضروری است.
3. اشتباهات جزئی در این رشته می‌توانند عواقب خطرناکی داشته باشند. داروسازان باید در تمام مراحل کار خود، از تجویز دارو تا ارائه مشاوره به بیماران، دقت و تمرکز بالایی داشته باشند.
4. داروسازان باید با چالش‌های مختلفی از جمله تشخیص مشکلات دارویی بیماران، ارائه راه حل‌های مناسب و پاسخ به سوالات پیچیده پزشکی روبرو شوند. مهارت حل مسئله قوی به آنها در یافتن بهترین راه حل برای هر بیمار کمک می‌کند.
5. گذراندن دوره دکتری داروسازی و همچنین یافتن شغل مناسب در این رشته می‌تواند زمان‌بر باشد. افراد مناسب برای این رشته باید صبور باشند و از تلاش برای رسیدن به اهداف خود دست نکشند.
6. داروساز باید بتوانند به طور واضح و مختصر با بیماران، پزشکان و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ارتباط برقرار کنند. مهارت‌های ارتباطی قوی به آنها در ارائه اطلاعات دقیق و پاسخ به سوالات و نگرانی‌های بیماران به طور موثر کمک می‌کند.
7. آن ها باید به بیماران خود در درک و استفاده صحیح از داروها کمک کنند و برای بهبود سلامت آنها تلاش کنند.

وظایف داروساز

• پذیرش نسخه و ارائه دارو های تجویز شده پزشکان در داروخانه ها
• ارائه مشاوره به بیماران در رابطه با تهیه داروهای مناسب
• نظارت و کنترل وضعیت پرسنل داروخانه
• پیگیری موجودی دارو ها
• انجام دادن تحقیقات بر روی ساخت و کشف دارو در پژوهشگاه ها
• مطالعه و نظارت بر وضعیت دارو های کشور در مشاغل دولتی

گرایش های تخصصی رشته داروسازی: تخصص های داروسازی

فارغ‌التحصیلان دوره دکترای عمومی داروسازی، پس از گذراندن شش سال تحصیلی، می‌توانند با شرکت در آزمون تخصصی، در یکی از گرایش‌های متعدد این رشته ادامه تحصیل داده و به تخصص مورد نظر خود دست پیدا کنند.

دوره‌های تخصصی داروسازی شامل 40 واحد درسی بوده و به طور متوسط 3 تا 4 سال به طول می‌انجامد. داوطلبان جهت ورود به این دوره‌ها، باید در دروسی همچون فارماسیوتیکس، داروسازی بالینی، فارماکوگنوزی، شیمی دارویی، داروشناسی، سم‌شناسی و همچنین آزمون استعداد تحصیلی نمره قبولی را کسب کنند.

در ادامه به معرفی مختصری از هر یک از گرایش‌های تخصصی رشته داروسازی می‌پردازیم:

• شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry)

در این گرایش، دانشجویان به مطالعه ساختار، خواص و روش‌های سنتز داروهای شیمیایی می‌پردازند.

• فارماکوگنوزی (Pharmacognosy)

این گرایش به بررسی منابع طبیعی داروها، مانند گیاهان، جانوران و میکروارگانیسم‌ها می‌پردازد.

• سم شناسی (Toxicology)

در این تخصص، دانشجویان با اثرات مضر مواد شیمیایی و داروها بر روی ارگانیسم‌های زنده آشنا می‌شوند.

• داروشناسی (Pharmacology)

این گرایش به بررسی اثرات داروها بر روی بدن انسان و نحوه عملکرد آنها می‌پردازد.

• فارماسیوتیکس (Pharmaceutics)

در این تخصص، دانشجویان علوم مربوط به فرمولاسیون، تهیه و ارائه داروها را فرا می‌گیرند.

• داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy)

فارغ‌التحصیلان این گرایش به ارائه خدمات دارویی به بیماران در بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها و سایر مراکز درمانی می‌پردازند.

• بیوتکنولوژی دارویی (Pharmaceutical Biotechnology)

این تخصص به کاربرد اصول و روش‌های بیوتکنولوژی در زمینه تولید و توسعه داروها می‌پردازد.

• داروسازی هسته ای یا رادیوفارماسی (Nuclear Pharmacy)

در این گرایش، دانشجویان با رادیوایزوتوپ‌ها و کاربرد آنها در تشخیص و درمان بیماری‌ها آشنا می‌شوند.

• اقتصاد و مدیریت دارو (Pharmaceutical Administration and Pharmacoeconomics)

این تخصص به بررسی جنبه‌های اقتصادی و مدیریتی مرتبط با داروها، مانند قیمت‌گذاری، توزیع و بیمه می‌پردازد.

• نانوفناوری دارویی (Pharmaceutical Nanotechnology)

در این گرایش، دانشجویان با کاربرد نانوذرات در زمینه تولید و ارائه داروها آشنا می‌شوند.

• کنترل دارو (Control of Pharmaceuticals)

این تخصص به بررسی کیفیت، خلوص و ایمنی داروها می‌پردازد.

• داروسازی سنتی

در این گرایش، دانشجویان با داروهای گیاهی و طب سنتی آشنا می‌شوند.

انتخاب گرایش مناسب، تا حد زیادی به علایق، استعداد و اهداف شغلی فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی بستگی دارد. هر کدام از این گرایش‌ها، فرصت‌های شغلی و زمینه‌های فعالیت منحصر به فرد خود را دارند.

با شناخت دقیق هر یک از این تخصص‌ها، دانشجویان می‌توانند مسیر آینده شغلی خود را به درستی ترسیم کرده و به اهداف خود در عرصه علوم دارویی دست پیدا کنند.

برای مشاهده رتبه های زیر 100 روشنگران بر روی لینک مربوط کلیک کنید.

معرفی تخصص های رشته داروسازی

در ادامه معرفی رشته داروسازی، قصد داریم به تخصص های این رشته بپردازیم که عبارتنداز:

شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry)

شیمی دارویی، یکی از گرایش‌های تخصصی جذاب در رشته داروسازی، دروازه‌ای به سوی دنیای شگفت‌انگیز ساخت دارو می‌گشاید. دانشجویان این رشته با غوطه‌ور شدن در دنیای شیمی و به ویژه شیمی آلی، درک عمیقی از ساختار مولکولی داروها به دست می‌آورند.

این متخصصانِ آینده، با علم به عملکرد پیچیده بدن انسان، گامی فراتر می‌نهند و با ظرافت تمام، داروهایی را طراحی می‌کنند که به طور موثری با بیماری‌ها مبارزه می‌کنند.

آشنایی با ابزارهای پیشرفته آزمایشگاهی و دستگاه‌های آنالیز دارو، از جمله مهارت‌های کلیدی است که در طول دوران تحصیل به این دانشجویان فرهیخته منتقل می‌شود.

فارماکوگنوزی (Pharmacognosy)

فارماکوگنوزی، یکی از شاخه‌های تخصصی جذاب در علم داروسازی، به مطالعه مواد دارویی با منشاء طبیعی، به ویژه گیاهان دارویی، می‌پردازد. هدف این رشته، تربیت متخصصانی کارآمد و آگاه در این زمینه است.

در دوره‌های آموزشی و پژوهشی فارماکوگنوزی، دانشجویان با گیاهان دارویی موجود در کشور و شرایط خاص لازم برای پرورش گونه‌های مختلف آشنا می‌شوند.

علاوه بر این، فارماکوگنوزی، دانش استخراج و شناسایی مواد مؤثر موجود در گیاهان را به دانشجویان می‌آموزد. این دانش، نقش کلیدی در توسعه داروهای جدید و موثر از منابع طبیعی ایفا می‌کند.

سم شناسی (Toxicology)

دانشجویان در دوره سم‌شناسی با ماهیت، اثرات و راه‌های پیشگیری از مسمومیت ناشی از مواد شیمیایی غیر دارویی آشنا می‌شوند.

هدف این دوره ارتقای دانش و مهارت دانشجویان در زمینه شناسایی، ارزیابی و مدیریت موارد مسمومیت با این نوع ترکیبات است.

داروشناسی (Pharmacology)

فارماکولوژی، دانش مطالعه‌ی اثرات داروها بر روی موجودات زنده، به ویژه انسان را شامل می‌شود. در این رشته، دانشجویان به بررسی چگونگی عملکرد داروها در بدن، مکانیسم اثر آن‌ها بر سلول‌ها و اندام‌ها، و همچنین عوارض جانبی و تداخلات احتمالی داروها می‌پردازند.
فارماکولوژیست‌ها از دانش بالایی در مورد داروهای مختلف، از جمله مکانیسم اثر، دوز مصرفی، عوارض جانبی، و تداخلات دارویی برخوردارند.

فارماسیوتیکس (Pharmaceutics)

فارماسیوتیکس، یکی از شاخه‌های تخصصی علم داروسازی، به بررسی فرآیند تبدیل مواد دارویی به اشکال دارویی مناسب برای بدن انسان می‌پردازد. در این رشته، دانشجویان با اصول علمی و عملی مرتبط با طراحی، ساخت و فرمولاسیون داروها آشنا می‌شوند تا بتوانند داروهایی را تولید کنند که به طور مؤثر و ایمن در بدن انسان عمل کنند.

داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy)

تربیت داروسازانی است که با گذراندن دوره دو ساله در محیط بیمارستان‌ها، دانش و مهارت‌های لازم را در زمینه‌های مرتبط با پزشکی کسب کنند و به عنوان مشاوران تخصصی در کنار پزشکان و سایر اعضای تیم درمان ایفای نقش نمایند.

بیوتکنولوژی دارویی (Pharmaceutical Biotechnology)

رشته بیوتکنولوژی دارویی، از جمله دوره‌های تخصصی برجسته در کشور، با هدف تربیت متخصصانی توانمند در زمینه کاربرد علوم سلولی-مولکولی، میکروبیولوژی و ژنتیک برای ساخت و تولید انبوه مواد موثره دارویی طراحی شده است.

داروسازی هسته ای یا رادیوفارماسی (Nuclear Pharmacy)

دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در همکاری با سازمان انرژی اتمی، اقدام به ارائه برنامه آموزشی دوره دکتری تخصصی داروسازی هسته‌ای یا رادیوفارماسی به دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه می‌نماید.

نانوفناوری دارویی (Pharmaceutical Nanotechnology)

رشته نانوفناوری دارویی با هدف تربیت متخصصینی مجرب و کارآمد در حوزه ی کاربرد نانوفناوری در علوم پزشکی و دارویی طراحی شده است.

در این رشته، دانشجویان با مفاهیم بنیادی و پیشرفته ی زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، نانوبیومواد و سایر زمینه‌های مرتبط آشنا می‌شوند. این دانش بستر لازم برای تسلط بر طراحی، ساخت، و کاربرد سیستم‌های نانومقیاس در جهت تشخیص، درمان، و پیشگیری از بیماری‌ها را فراهم می‌کند.

 اقتصاد و مدیریت دارو (Pharmaceutical Administration and Pharmacoeconomics)

رشته کارشناسی ارشد داروسازی بالینی با همکاری و ابتکار اساتید برجسته دانشکده داروسازی شهید بهشتی بنیان‌گذاری شده است. ارائه این رشته ارزشمند بر عهده دو دانشکده معتبر داروسازی شهید بهشتی و تهران می‌باشد.

کنترل دارو (Control of Pharmaceuticals)

فارغ التحصیلان این رشته با طی کردن دوره‌های آموزشی زیر، دانش و مهارت لازم برای انجام وظایف خود در بخش‌های مختلف کنترل کیفیت را کسب می‌کنند:

• کنترل میکروبی داروها: اصول و روش‌های کنترل میکروبی داروها و فرآورده‌های دارویی
• کنترل کیفیت زیست داروها: کنترل کیفیت انواع مختلف زیست داروها
• ایمنی دارو: ایمنی دارو و روش‌های ارزیابی آن
• کنترل فیزیکی و شیمیایی پیشرفته مواد: روش‌های پیشرفته کنترل فیزیکی و شیمیایی مواد و فرآورده‌های دارویی
• کنترل فرآورده‌های دارویی: کنترل کیفیت انواع مختلف فرآورده‌های دارویی
• طراحی و معتبرسازی روش‌ها: طراحی و معتبرسازی روش‌های آنالیز برای کنترل کیفیت مواد و فرآورده‌های دارویی
• طراحی تجهیزات آنالیز: تجهیزات آنالیز مورد استفاده در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت
• کینتیک شیمیایی: مفاهیم مربوط به کینتیک شیمیایی و کاربرد آن در کنترل کیفیت مواد و فرآورده‌های دارویی

شرایط ادامه تحصیل در رشته داروسازی

متقاضیان ادامه تحصیل در مقطع دکتری تخصصی (PhD) داروسازی باید پس از اتمام دوره کارشناسی ارشد، در آزمون جامع دکتری شرکت کرده و در صورت قبولی، در یکی از دانشگاه‌های مورد نظر خود مشغول به تحصیل شوند.

جمع‌بندی

رشته داروسازی از جمله رشته‌های پرطرفدار و با آینده شغلی مناسب در علوم تجربی است. داوطلبان این رشته باید از علاقه و پشتکار کافی برخوردار باشند و در دروس پایه به خصوص شیمی و زیست‌شناسی قوی باشند.

بررسی نتایج سال‌های گذشته، موید جایگاه ممتاز دبیرستان دخترنه روشنگران در کنکور سراسری رشته‌ های علوم پزشکی است. تعداد قابل توجهی از دانش‌آموزان این مرکز موفق به کسب رتبه‌های برتر کنکور سراسری و قبولی در دانشگاه‌های علوم پزشکی تاپ کشور شده‌اند.